Có những sai lầm tưởng chừng nhỏ bé, nhưng đủ để ám ảnh cả đời. Với tôi, đó là câu chuyện về chiếc cầu thang 25 bậc trong ngôi nhà thứ hai mà tôi đang xây. Bản vẽ thiết kế ghi rõ ràng 25 bậc, nhưng khi thợ thi công xong, nó chỉ còn 24. Lúc phát hiện ra, tôi vừa tức, vừa chán, vừa bất lực. Nghĩ mà chán: có bản vẽ trong tay, nhưng không có người giám sát kỹ thuật cứng kinh nghiệm thì cũng thành vô nghĩa. Và cái giá phải trả, không chỉ là tiền bạc, mà còn là sự hụt hẫng niềm tin.
Tôi năm nay 43 tuổi. Sáu năm trước, tôi từng xây một căn nhà cấp 4. Khi đó, mọi thứ đơn giản hơn: diện tích nhỏ, chi phí gọn, chỉ cần một đội thợ quen biết là xong. Ngôi nhà ấy tôi đã để lại cho đứa con lớn khi cháu lập gia đình.
Lần này, tôi quyết định xây một căn nhà khác, khang trang hơn: 2 tầng, diện tích 5 x 16m, để ở cùng vợ và hai con nhỏ. Với tôi, đây là nơi an cư lâu dài, là chỗ dựa cho tuổi trung niên và cũng là kỷ niệm để lại cho con sau này.
Tôi muốn làm cho thật chỉnh chu nên đã thuê một kiến trúc sư thiết kế. Hồ sơ đầy đủ: bản vẽ mặt bằng, mặt đứng, cầu thang, kết cấu, điện nước. Tôi tự tin nghĩ: “Có bản vẽ rồi, chỉ cần gọi vật tư và thuê đội thợ về làm theo là ổn.” Tôi không thuê đơn vị thi công trọn gói, cũng chẳng mời giám sát kỹ thuật. Tôi nghĩ mình đủ kinh nghiệm sau lần xây trước để quản lý. Nhưng việc không đơn giản như tôi tưởng.
Vì là đội thợ có nhiều kinh nghiệm nên tôi cũng có sự tin tưởng phần nào. Lúc khởi công, mọi thứ vẫn ổn, thợ cứ thế xây theo bản vẽ đã có. Nhưng đến khi làm cầu thang, chuyện xảy ra. Bản vẽ thiết kế ghi rõ 25 bậc, cao độ từng bậc tính toán hợp lý. Nhưng vì đội thợ không quen đọc bản vẽ chi tiết, lại không có người kỹ thuật đứng ra giám sát, họ thi công “theo cảm tính”.
Khi tôi phát hiện, cầu thang đã đổ xong. Đếm đi đếm lại chỉ còn 24 bậc. Chỉ thiếu một bậc thôi, nhưng hậu quả thì không hề nhỏ: độ dốc cầu thang thay đổi nên khi bước lên sẽ làm mỏi chân do bậc quá cao; khi bước xuống rất dễ bị hụt chân và té ngã, chiều cao không đều khiến ai đi cũng thấy khó chịu.
Tôi tức giận hỏi: “Sao lại làm sai bản vẽ?”
Thợ chỉ gãi đầu, cười trừ: “Em quen làm vậy rồi, nhà nào cũng thế, em làm biết bao nhiêu nhà rồi có sao đâu anh.”
Nghe mà tôi sôi máu. Có sao đâu ư? Đây là nhà tôi, là chỗ tôi sẽ sống cả đời, làm sao lại có thể “quen vậy rồi” được?
Điều khiến tôi lo lắng hơn cả: cầu thang là thứ hiện hữu ngay trước mắt, dễ dàng đếm mà còn làm sai, thì những hạng mục khác – kết cấu thép, đường điện, đường nước – vốn giấu trong tường, trong bê tông, liệu có bao nhiêu chỗ đã làm sai mà tôi không biết? Kể từ lúc đó, niềm tin của tôi với đội thợ dần lung lay và tôi khá e ngại về chất lượng ngôi nhà.
Khi nhận ra cầu thang chỉ còn 24 bậc thay vì 25, tôi hoang mang. Tôi đã nghĩ đến việc sửa tạm, nhưng càng nghĩ càng thấy nguy hiểm. Cầu thang là xương sống của ngôi nhà, sai ngay từ đầu thì mỗi bước đi lên xuống sau này đều là sự khó chịu, thậm chí rình rập tai nạn.
Cuối cùng, tôi buộc phải đưa ra quyết định: đập bỏ toàn bộ cầu thang và xây lại. Nhìn những mảng bê tông vừa mới đổ bị khoan, đục vỡ tung tóe, lòng tôi đau như cắt.
Tiền công phá dỡ, chi phí vật tư làm lại, cộng thêm công thợ – tất cả đội lên thêm vài chục triệu đồng. Chưa kể công trình chậm tiến độ, kéo theo nhiều hạng mục khác phải dừng lại chờ. Mỗi ngày nhìn thợ đục bỏ những gì vừa làm xong, tôi thấy mình đang ném tiền và cả kỳ vọng xuống hố.
Nỗi đau không chỉ nằm ở tiền bạc mà còn tác động đến tinh thần. Ngôi nhà mơ ước, lẽ ra phải mang lại niềm vui, thì giờ đây lại trở thành nơi nhắc nhở tôi về sự chủ quan của chính mình. Lúc đó trong đầu tôi chỉ hiện lên 2 chữ: “Giá như…”
✅ Bài học rút ra
- Thuê thiết kế thì phải đi cùng thi công chuyên nghiệp – nếu không, bản vẽ cũng chỉ là giấy trắng.
- Thợ lành nghề nhưng không biết đọc bản vẽ thì khó tránh sai sót.
- Giám sát kỹ thuật là mắt xích quan trọng, không thể bỏ qua.
- Lựa chọn đơn vị thiết kế & thi công trọn gói giúp tiết kiệm tiền bạc, thời gian và tinh thần.
Lời nhắn gửi cho những ai chuẩn bị xây nhà
Nếu bạn đang tính toán như tôi trước đây – thuê thiết kế riêng rồi tự gọi vật tư, tự thuê thợ – hãy cân nhắc thật kỹ. Đừng nghĩ rằng bản vẽ đã đủ. Cái bạn cần là người biến bản vẽ thành thực tế chính xác. Và để làm được điều đó, hoặc bạn phải có một kỹ sư giám sát sát sao, hoặc bạn chọn một đơn vị trọn gói uy tín để đồng hành từ A đến Z.
